Eind 2021 heeft de Hoge Raad een einde gemaakt aan het een-op-een verkopen van onroerend goed door gemeenten aan marktpartijen. In het verleden is er regelmatig kennis genomen van oneerlijke concurrentie waar het vooral om ‘vriendjespolitiek’ ging. Hierdoor bleef de verkoop van onroerend goed aan marktpartijen vaak binnen een kleine kring. Na de uitspraak van de Hoge Raad is dat niet meer mogelijk, echter blijkt dat nu, een jaar later, gemeenten nog niet goed weten hoe zij met deze uitspraak om moeten gaan. Daar gaat nu verandering in komen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, NEPROM, en VNG/VvG zijn samen tot een handreiking gekomen die gemeenten kunnen toepassen voor de verkoop van onroerend goed aan marktpartijen. De handreiking is geschreven door prof. dr. ir. A.G. Bregman van het Instituut voor Bouwrecht. Bregman is verantwoordelijk voor de implementatie van het arrest Didam in het gemeentelijke grond(uitgifte)beleid bij gebiedsontwikkeling. De handreiking moet ondersteuning bieden voor de implementatie van het Didam-arrest. Het omvat een praktische stappenplan voor zowel de selectieprocedure als een-op-een transacties.

Jaren lang hebben overheden de verkoop onroerend goed zoals vastgoed en grond exclusief aan een kleine kring met partijen aangeboden. Binnen gemeentes werd dit ook vaak gedaan met partijen die bekend bij de gemeente zijn. Na een kort geding in de Achterhoek waar een vastgoedbedrijf stelde dat er een openbare biedingsprocedure moest plaats vinden, wat niet gebeurd was, had het bedrijf het kort geding en het hoger beroep verloren. Vervolgens is de partij in cassatie gegaan bij de Hoge Raad waarin het bedrijf gelijk heeft gekregen.

De Hoge Raad stelt dat overheden voor de verkoop van onroerend goed een toetsbare en onafhankelijke selectieprocedure moeten volgen zodat deze niet exclusief aan selecte partijen worden verkocht. Overheden moeten marktpartijen gelijke kansen bieden. De verkoop aan één partij mag wel doorgaan als slechts één partij zich aanbiedt.

Na de uitspraak hebben gemeente nu al een jaar lang moeite met de juiste gang van zaken van zo’n procedure.

Sinds de uitspraak worstelen gemeenten nog steeds met de toepassing van het Didam-arrest. Afgelopen jaar zijn er 30 rechtszaken geweest voor de kortgedingrechter wat aangeeft dat overheden moeite hebben met het hanteren van de uitspraak. Gemeenten zoeken nog steeds naar de uitzondering waarin zij wel de een-op-een verkoop mogelijk kunnen maken. Het Didam-arrest is juist de reden dat dit niet zomaar meer mogelijk is maar toch zoeken gemeenten de uitzondering wat voor reurring zorgt.

Het handbereik moet er voor zorgen dat gemeenten de stappen volgen die genoemd zijn waardoor er geen verwarring meer moet ontstaan met betrekking de uitvoering van het arrest.

De BZK, VNG/VvG en NEPROM organiseren de bijeenkomst ‘Omgaan met Didam’ op 22 november 2022. Tijdens deze bijeenkomst wordt er een toelichting gegeven over de implementatie van het arrest en worden ook de meest recente uitspraken van rechters naar aanleiding van het Didam-arrest behandeld. Later volgt een paneldiscussie waar de toepassing van het arrest in de praktijk wordt besproken.

De handreiking moet het makkelijker maken voor gemeenten om de stappen te volgen en voor marktpartijen betekend dit dat gemeenten ook stappen moeten volgen. Op deze manier kan er minder naar de uitzondering gezocht worden en ontstaan er meer gelijke kansen. IGN vastgoed hoopt zo beter mee te kunnen participeren met de aankoop van strategisch gelegen gronden en mooiere projecten te kunnen aanbieden aan onze relaties.

Benieuwd naar onze huidige projecten?